Meer dan 90% van de agressiegevallen komt voort uit angst bij de hond. Dat is nogal wat. De hond zal dit gaan inzetten op het moment dat hij zich bedreigd voelt. Dat levert stress op, dat levert een gevoel van ombehagen op. Het kan niet anders zijn dan dat dit ook de hond ongelukkig zal maken. Dat is jammer, dat is zonde, dat is zielig en… dat is vaak te voorkomen.
Socialisatie is de basis
Als ik twintig jaar geleden aan een puppybaasje vertelde dat hij zijn hond moest socialiseren, keek hij mij met grote ogen aan. Wat was dat u weer? Tegenwoordig weet ieder nieuw baasje van een puppy dat socialiseren nodig is en dat men daar aandacht aan moet besteden. Maar weet men dan ook hoe men moet socialiseren?
Socialiseren is iets anders dan confronteren.
Als ik dan vraag wat de mensen doen bij dat socialiseren, dan hoor ik dat ze de pup overal mee naar toenemen en hem aan alles “laten wennen”. En dat is nu juist niet voldoende. Als een pup namelijk went aan zaken, dan leert hij hoe hij in het dagelijks leven met die zaken moet omgaan. En heel vaak ontstaan daar al problemen die zich steeds, bijna onzichtbaar, verder ontwikkelen tot men het wel gaat inzien en het probleemgedrag inmiddels goed geconditioneerd is.
Zo was er iemand die zijn Duitse herder puppy wilde socialiseren op schapen. Hij nam de pup mee naar een weiland met twee schapen. De schapen vonden zo’n klein puppy wel interessant en kwamen nieuwsgierig naar het hek gelopen. De pup vond het ook wel leuk, een beetje griezelig en snuffelde voorzichtig aan de neuzen van de schapen. Op een bepaald moment merkte de pup dat die schapen niets deden en wilde hij proberen om er mee te spelen. Hij blafte even uitdagend. De schapen schrokken hiervan en vluchtten. De Duitse herder pup vond dit zo vreselijk leuk dat hij steeds luider blaffend achter het hek mee rende. Wat een vreselijk leuke ervaring was dat voor hem. Uiteindelijk resulteerde dit in een hond die schapen niet met rust liet, maar er juist blaffend op af ging.
Bij deze hond was de agressie niet door angst ingegeven. Het was in eerste instantie spelagressie die zich steeds verder ontwikkelde zonder dat de baas dit in de gaten had.
Op mijn puppycursus, waar we pups toelaten vanaf dat ze de leeftijd van zeven weken bereik hebben, hebben we veel te maken met pups en baasjes die volop aan het socialiseren zijn. We begeleiden de baasjes dan ook uitgebreid in dit proces. We confronteren (jawel: confronteren) de pups dan met allerlei verschillende prikkels: vuilcontainers, vuurwerk, vallende metalen drinkbakken, paraplu’s, stepjes, fietsers, skeelerers, joggers, andere honden, kinderen enzovoorts… en ook de tafel met de witte jas erachter. Hiernaast laten we de bazen ook heel nadrukkelijk kijken naar wat de hond doet op het moment dat de hond reageert op die prikkels. We laten ze nadenken over wat de consequentie is als de hond dit gedrag vaker gaat vertonen en zelfs gaat ontwikkelen als standaardgedrag op die prikkel. Vervolgens mogen ze kiezen of ze dat gedrag wenselijk vinden of niet.
Socialiseren is dus ook al opvoeden
Wat we veel zien is dat de kleine babypuppetjes soms toch angstgedrag vertonen. Ze schrikken van die grote hond, ze schrikken van die vallende drinkbakken of ze duiken weg als die instructeur op dat stepje voorbijkomt. Als ik dan vraag wat ze moeten doen als de pup schrikt weet bijna iedereen het antwoord: negeren. Men mag zeker niet troosten want dan bevestig je het angstgedrag.
Dit antwoord krijg ik iedere keer van iedereen. Het lijkt wel alsof iedereen dit weet en kent en door overlevering van generatie op generatie heeft meegekregen. Het zit er als het ware al in voorgeprogrammeerd.
EN HET IS ZO’N ONZIN!!!
Als een hond bang wordt, neemt de stress toe. Als de stress ietsje toeneemt dan neemt ook het leervermogen toe. Als de stress iets meer toeneemt, dan daalt het leervermogen dramatisch. Bij angst neemt echter de stress vaak zodanig toe dat het leervermogen nul is. Als je de hond dan negeert, leert hij dus niets. Toch willen we bij het socialiseren dat hij wel leert. We zullen dus eerst iets aan die stress moeten doen. Nu blijkt aaien en troosten enorm stressverlagend te werken. Hierdoor neemt het leervermogen weer toe. We weten nu echter wel dat de hond op sommige prikkels angst gaat vertonen, dat hebben we net gezien. We moeten de hond dus nu gaan leren dat hij er ook anders mee kan omgaan.
Een baasje liep met haar puppy door de binnenstad van een middelgrote plaats. De pup schrok enorm van een ineens voorbijrazende brommer. Hij steigerde, hij rende weg en was ook niet meer te lokken. De stress was enorm hoog. Het baasje pakte de pup op, troostte de pup en voelde zelf dat de spanning uit dat kleine puppenlijfje trok. Op dat moment wist zij dat de pup absoluut nog moest wennen aan brommers. Zij is met de pup op haar arm naar een weg gelopen, waar veel brommers voorbijreden. Ze hield haar pup op de arm, liep op afstand van die brommers gewoon een beetje heen en weer en kon voelen aan het lijfje of de spanning weer toenam. Met stukjes van een halve meter ging zij steeds dichter naar de plek waar de brommers echt reden. Na vijf minuten liep de pup rustig op de stoep naast het fietspad waar regelmatig brommers langsreden.
Dierenarts
Bij de dierenarts is het vaak niet anders, soms wel maar dan nog erger voor de pup. De pup wordt opgetild en voelt nu de spanning van de baas. De pup komt op tafel te staan, wordt vastgepakt om zijn oogjes te laten bekijken, om zijn oortjes te laten bekijken, zijn bekje wordt opengesperd om naar zijn tandjes en zijn gehemelte te kijken, hij krijgt een pijnlijke prik en het baasje wordt verteld dat de eigenaar de hond niet mag roosten omdat hij dan de angst bij de pup bevestigd. Alsof dit nog zou schelen. Die angst is allang terecht gebleken. Daarom adviseren wij nieuwe baasjes ook altijd om zeker in het begin regelmatig naar de dierenarts te gaan. Daarbij vragen ze aan de dierenarts of de assistente om de hond even op tafel te laten. Te aaien bij de oortjes (kriebelen vinden ze allemaal prettig), een snoepje te krijgen op die tafel, even opgetild te worden en vervolgens weer neergezet en om even leuk met de puppy bezig te zijn. Veel assistentes vinden het leuk om dit als service aan te bieden en hebben juist voor deze puppy’s een half uurtje per week vast geagendeerd. En als de pup het op de tafel nog te eng vindt?. Dat even op de arm van het baasje, net zolang tot hij het wel leuk gaat vinden. Dan met steun van het baasje op de tafel, dan zonder steun. Met een klein beetje oefening krijg je dan allemaal honden die het fantastisch vinden om naar de dierenarts te gaan. Kan het hun schelen wat dat allemaal kost: leuk is tenslotte leuk.
