Nog steeds, als ik lezingen geef of workshops, zijn mensen enorm verbaasd als ik aangeef dat troosten bij angst naar mijn mening beter is dan negeren. Mensen zijn zelfs boos als ik dat zeg. Men is zo vreselijk bang dat men de hond dan beloont voor het angstgedrag en dat hij dan vaker angst gaat vertonen. Als we daar dan wat dieper op ingaan en ik de vraag stel of echt negeren dan wel heeft geholpen, krijg ik vaak bijval. Mensen met bange honden hebben geleerd te leven met de angst die eigenlijk toch gewoon is blijven bestaan.
Angst is gewoon een functionele emotie
En dat is ook eigenlijk wel te verklaren. Allereerst moeten we eens gaan kijken naar wat er voor de hond allemaal aan de orde is. Als hij bang is en dat gedrag vaker gaat vertonen is het noodzakelijk dat hij kan leren. Om te kunnen leren moet er aan bepaalde condities worden voldaan. Als we gaan kijken naar de toename van de kans dat gedrag in stand blijft of vaker wordt vertoond, moet de hond bekrachtigd worden in zijn gedrag. Dit kan op twee manieren. Zijn gedrag levert hem iets plezierigs, een beloning, of zijn gedrag zorgt ervoor dat er iets onplezierigs verdwijnt, (de postbode als hij blaft) of als iets onplezierigs niet optreedt, (hij krijgt geen correctie als hij netjes naast de baas loopt). Hiernaast moet zijn breintje openstaan voor het opslaan van die gegevens. Hiervoor mag de stress niet te hoog zijn. Als de stress te hoog is, is er geen vermogen meer om te leren.
Beloning
We kunnen heel vaak als mensen vinden dat de hond een vriendelijk woord, een aai, een schouderklopje of een van zijn eigen brokjes maar moet zien als een beloning. De hond heeft daar zijn eigen mening over gevormd. Hij bepaalt helemaal zelf wat hij als beloning ervaart. Bovendien kan die beloning ook nog eens in allerlei situaties anders ervaren worden. Er zijn honden die in de thuissituatie graag aan zitten voor een snoepje. Het besef dat ze dat snoepje krijgen is voldoende aanleiding om gedrag te vertonen dat wij graag willen zien. Als je diezelfde honden laat zitten in het bos, of vlak voordat je het strand opgaat, dan hoeven ze vaak geen snoepje meer, hun beloning voor het blijven zitten is dan… het mogen gaan. Er zijn honden die van alles doen voor een snoepje. Sommige hiervan zijn ook heel bang en nerveus in bijvoorbeeld de auto. Als je deze honden dwingt om te gaan zitten in die auto, zijn ze vaak absoluut niet geïnteresseerd in dat snoepje. Hun grootste beloning is zo snel mogelijk de auto uit. Dit geldt ook voor de dierenartsenpraktijk. Ik denk dat dierenartsen het meest door honden afgewezen worden als ze iets aardigs willen doen.
Iedereen kent dit; waarom denkt dan iedereen dat steun in een angstige situatie gezien wordt als beloning? Ook al is dit in de vorm van troosten.
Teveel stress
Als er teveel stress is, is er bijna geen leervermogen meer. Het is dan belangrijk dat allereerst aan die stress gewerkt wordt. Mensen nemen dan even een borrel of gaan een sigaretje roken. Gewoon om even te kalmeren. Pas als ze weer rustig zijn kunnen ze wat helderder over de zaak nadenken, een strategie bedenken, ervaren hoe deze werkt en hiervan LEREN.
Bij honden is dan niet anders. Eerst de stress verlagen. En dat lukt bij honden heel vaak door ze te aaien en te troosten.
Troosten bij pijn
Toen ik vroeger zelf cursus volgde met mijn honden of verdere cursussen volgde over gedrag werd mij ingeprent dat ook als een hond pijn had, ik de hond moest negeren. De reden hiervoor was dat ik de hond anders leerde dat hij bang moest worden voor dat onderwerp dat de pijn veroorzaakte. En ik…. en veel anderen die ik dat vertelde… geloofde dat. Maar het is toch veel logischer om ons te realiseren dat het oplopen van pijn in een bepaalde situatie en bij bepaald gedrag de ervaring is waarbij de hond leerervaringen opdoet. Als hij vervolgens leert dat hij bij pijn bij ons als bazen terecht kan, is hier toch niets mis mee. Naar mijn gevoel leidt dit af en kalmeert het opnieuw de hond zodat hij veder kan met het doen van leuke dingen. En ik denk ook dat als er echt iets aan de hand is, we blij zijn dat de hond naar ons toekomt.
Ik word regelmatig aangesproken op mijn uitspraken. Mijn veronderstellingen zijn niet allemaal wetenschappelijk onderzocht. Ik realiseer me dat maar weet tegelijkertijd dat ik te maken heb met eigenaren van honden die hun hond op een zo plezierig mogelijke manier in huis willen houden. De hond is onderdeel van het gezin en verdient alle zorg en aandacht die hij nodig heeft. En ook al is dit nog niet wetenschappelijk bewezen bij honden. De honden waarbij de angst afneemt en het vertrouwen in de baas toeneemt zijn voor mij afdoende bewijs.
